In 2019 startte het meerjarig onderzoek Narratieve verantwoording. Onderzoeksvraag is hoe in de VVT-zorg narratief onderzoek kan bijdragen aan verantwoording. In de VVT-zorg (maar niet alleen daar) is men ervan doordrongen geraakt dat voor verantwoording, sturing en toezicht cijfers heel belangrijk zijn maar niet voldoende. Naast tellen moet er ook verteld worden. In de lijn van Van tellen naar vertellen, en terug (2010), van Andries Baart en Frank Willeme, en De ontdekking van kwaliteit (2018), van Andries Baart i.s.m. Jan den Bakker, wil dit onderzoek nagaan hoe narratief onderzoek kan bijdragen aan het cultiveren van kwaliteitsbewustzijn, van werkvloer tot en met bestuur. Stichting Presentie doet dit onderzoek in samenwerking met de VVT-organisaties Evean, Icare, Espria en Zorgbalans.
In 2021-2024 hebben we een werkwijze ontwikkeld om verhalen op te halen, te verrijken en in een onderzoekend gesprek te bespreken ten behoeve van het realiseren, organiseren, verbeteren en verantwoorden van goede zorg. Het gaat om:
- Een narratieve werkwijze om inzicht te geven in de dagelijkse zorgpraktijk en de kwaliteit ervan van verpleeghuiszorg in een woonzorgcentrum of bij mensen thuis.
- De verhalen die worden verzameld, gaan over de zorgverlening van een team aan bewoners van een woonzorgcentrum of cliënten van een wijkteam. In deze verhalen komen ook de ervaringen van de zorgontvangers aan de orde.
- Over de verhalen die worden verzameld, worden onderzoekende gesprekken gevoerd met het oog op leren, verbeteren, kwaliteitsdoorlichting en verantwoording. We zijn bezig een manier te ontwikkelen om de kwaliteitsontwikkeling door de tijd heen te kunnen volgen.
- De werkwijze bevat een proces om verhalen te gebruiken voor kwaliteitsverbetering door ze in een onderzoekend gesprek te bespreken met verschillende gesprekspartners.
Een tussentijdse rapportage van dit onderzoeks-, ontwikkel- en leertraject is begin 2024 gepubliceerd en hier te downloaden: > NARRATIEF-RELATIONEEL VERANTWOORDEN (2024) <.
In ZORGVISIE verscheen op 23 april 2024 een interview met Jan den Bakker en Guus Timmerman over narratief-relationeel verantwoorden: > Ouderenzorg experimenteert al met verantwoording via verhalen – Zorgvisie <.
In de huidige fase van het traject ontwikkelen we de werkwijze verder opdat ze voor teams zelf doenlijk wordt, het leren bevordert, voldoende gewicht in de schaal legt, en als terugkerend proces voldoende geloofwaardig, vertrouwenwekkend en representatief wordt voor externe gesprekspartners. Voor het ophalen, verrijken en bespreken van verhalen door teams hebben we een kaartenset ontwikkeld. Die hebben we gepresenteerd op het Presentiefestival op 24 september 2024 en uitgeprobeerd bij Evean, Icare en Zorgbalans. In mei 2025 is de kaartenset op basis van de opgedane ervaring herzien. De kleuren geel, rood, blauw en oranje verwijzen naar het Zorgethisch model voor kwaliteitsontdekking: zorgontvanger, professional, organisatie, maatschappelijke omgeving.
In Waardenwerk van december 2024 schreven Elizabeth van Dis en Guus Timmerman het artikel > ‘Waardenwerk’ met cijfers en verhalen in narratief-relationeel verantwoorden – Waardenwerk Digitaal <.
2025: Bij Zorgbalans hebben teammanager Eline Goossens en locatieverpleegkundige Minke Jaspers een welzijnsteam ondersteund (met gebruik van de kaartenset) bij het ophalen, verrijken en in gesprek brengen van verhalen. Ze vertellen erover in een filmpje dat is gemaakt voor het Kwaliteitsbeeld 2024 van Zorgbalans: > Kwaliteitsbeeld 2024 Zorgbalans < (op p. 6 staat onderaan, in het kader ‘Project uitgelicht: narratieve verantwoording’, een aanklikbaar icoontje van een antieke filmprojector). Rechtstreeks (op YouTube): > Eline en Minke over narratief-relationeel verantwoorden <.
