Het heet social distancing maar dat is het natuurlijk niet. De besmetting met het coronavirus wordt afgeremd –zeggen experts en waarom zouden we hen niet geloven? –doordat ons een pakket aan maatregelen is opgelegd: thuisblijven, 1,5 meter afstand houden, geen handen schudden, niet zoenen of huggen, niet met drommen tegelijk het strand op of de gemeentelijke vuilstort bezoeken en evenmin over anderen heen hangen om het laatste pak WC-papier uit het schap van de buurtsuper te grissen. Maar waarom heet dat sociale afstandneming? Het gaat toch overduidelijk over sociale verlating.
Het ligt voor de hand te denken: door deze fysieke afstandhouderij nemen we slechts een ruimtelijke, desnoods sociale afstand in ten opzichte van elkaar. Maar is dat ook wat we zien gebeuren? Leidt fysiek afstand houden slechts tot sociale afstandhouderij?
Ten dele, zou ik zeggen: doordat ik niet meer met mijn dierbaren verkeer, zijn ze misschien wel uit het oog maar allerminst uit het hart. Ze behoren tot het verrukkelijke, verboden gebied, de appel waarvan je niet mag eten, de doos midden in de kamer die je niet mag inkijken, ook niet als niemand het ziet. Het verbod verhoogt hun aantrekkelijkheid met het uur. Het verlangen en de emotionele nabijheid zijn nog nooit zo opgevoerd. Precies de onbereikbaarheid houdt het vuurtje van de liefde gaande en stookt het zelfs op. Hoezo is dit ́afstand houden ́?
Maar het verbod op sociaal verkeer met je stervende vader, met je barende vrouw, je psychotische neef, je dementerende moeder, je dode vriend, je buiten slapende zoon? Ze zijn momenteel beleidsmatig beroofd van een menselijke mens die troost, steunt, wacht, eer schenkt, vertrouwd is of letterlijk warmte biedt. Aan zichzelf overgelaten. De melaatsen van 2020. Buiten de stad gegooid. Of de talloze anderen die opgesloten zitten in hun vreugdeloze huis of benauwende buurt, speelbal van desinformatie, huiselijk geweld, verveling en mateloze irritatie. Niemand die komt en de duivelskring doorbreekt. Niemand die zich over hen ontfermt.
Slechts ‘sociaal afstand’ houden? Ammehoela: sociale verlating, een pandemie van sociale smetvrees, eigen virussen eerst, een enorme pan sop waarin je gaar mag koken. Dante’s purgatorium, het vagevuur waar je verblijft voor je de hemel beërft, blijkt de kunstijsbaan van Madrid te zijn (PalacioDe Hielo) waar het leger de kisten met lijken opslaat. De doden moeten maar de doden begraven. Waar is de engelenschaar die je geleidt ten paradijze?Nooit gedacht dat nog mee te maken: ze noemen het sociale onthouding maar het pakt uit als sociale verstoting.
Ja, het is waarschijnlijk verstandig –net wat u zegt –en veiligheid gaat boven alles. Maar ik heb weet van ze, krijg ze niet van het netvlies en gun het mij alsjeblieft dat ik ze beween en betreur: die laatste, machteloze brug naar die ons ontschieten.
En dan valt mijn oog op een krantenbericht: in verzorgingstehuis Vitalia(!) te Sevilla hebben verzorgers zich vrijwillig met tientallen bejaarde bewoners opgesloten om besmettingen van buitenaf te voorkomen. Tot nu toe is niemand besmet. Wie niet wil uitsluiten, kan zichzelf insluiten.
Andries Baart
