Vuile handen maken. Over (kiemen van) geweld in de jeugdzorg en behulpzame handelingsperspectieven

De afgelopen jaren is geweld in de jeugdzorg een veelbesproken thema. Verschillende onderzoeken tonen grove vormen van fysiek, psychisch en seksueel geweld aan, van onrecht en misstanden. Daarnaast zien we dat de kiemen van geweld vaak veel kleiner beginnen. Deze (kiemen van) geweld hebben alles te maken met grenzen.

In dit boek onderzoeken wij deze ‘kiemen van geweld’ met jongeren, (ervaringsdeskundige) professionals en leidinggevenden. We leren ze beter te begrijpen en ontwikkelen handelingsperspectieven om geweld in de toekomst te voorkomen.

Het leren (h)erkennen, signaleren, bespreken en lerend maken van dergelijke momenten blijken kansrijke en constructieve ingangen voor leren en verbeteren. Juist dit ‘grenswerk’ is zo belangrijk omdat het enerzijds kiemen van relationeel werken zijn, waarbij jongeren leren, groeien en ontwikkelen doordát begeleiders iets met hen aangaan, hen empathisch confronteren, opzoeken ‘wat ertoe doet’. Anderzijds vraagt het om goed beheerd te worden, omdat dit grenswerk soms ook de kiem kan zijn van subtiel machtsmisbruik, miskenning, onmacht, frustratie, grensoverschrijding of geweld.

De handelingsperspectieven dragen bij aan preventie en snellere signalering van (kiemen van) geweld en aan beter herstel. Dat ondersteunt de ontplooiing van jongeren die op jeugdzorg zijn aangewezen en doet recht aan het complexe werk van professionals. Zodoende wordt persoonlijke en relationele groei voor alle betrokkenen mogelijk.

Het geheel wil bijdragen aan een lerende cultuur waarin (kiemen van) geweld (beter) bespreekbaar worden. De opbrengsten zijn toepasbaar in (jeugd)zorgorganisaties.