Wie kent het niet: het wil al een tijd niet vlotten. In je werk loopt de druk op, je hebt vaak ruzie met je puberzoon en je slaapt de laatste tijd slechter en voelt je somber. Je belt een vriend en stelt voor om een boswandeling te maken of samen naar de film te gaan.
Het delen van je zorgen, problemen of narigheid werkt vaak het beste ‘tussen de soep en de patatten door’, zoals onze zuiderburen zo mooi zeggen. Met een zekere nonchalance, zonder al te veel expliciete druk om het probleem op tafel te leggen, en bij voorkeur terwijl je iets anders aan het doen bent.
In de Presentiebenadering wordt dit wel ‘verdunde ernst’ genoemd. Dit betekent dat ernst beter hanteerbaar is als het gemengd wordt met alledaagse omgangsvormen en activiteiten. Hulpverleners die volgens de presentie werken doen dat: ze gaan naar mensen toe en bespreken wat er speelt, inclusief de problemen, terwijl ze iets ondernemen met hen.
De gemiddelde zorgvrager die met serieuzere vragen zit (of ze niet eens expliciet heeft maar waarbij het leven niet wil vlotten en de problemen zich opstapelen) moet zich melden in een kantoor, op een strak geplande tijd, om – in een stoel naast een doos met tissues – in drie kwartier zijn of haar hulpvraag helder te formuleren. Je voelde je al tamelijk rot, en dan wordt je probleem ook nog eens een beetje ingedikt. Het wordt ‘verdikte ernst’.
Een prachtig voorbeeld in het ‘doen van verdunde ernst’ is bakker Abel van de Taarten van Abel. In zijn televisieprogramma’s bakt hij taarten met kinderen die problemen hebben, iets bijzonders meemaakten of met een levensvraag worstelen. Terwijl de mooiste baksels worden bereid, krijgt Abel steevast de kinderen op een ontspannen manier aan het praten over wat hen bezighoudt.
Natuurlijk kost verdunde ernst soms meer tijd. Tijd die er niet altijd is. Maar is dat altijd zo? En is het niet mogelijk om vaker, binnen zorgpraktijken, gebruik te maken van dit idee? Kun je mensen ook anders dan vanachter je bureau zorg bieden? Wat is eigenlijk goede zorg? En hoe zou die verdunde ernst er, als onderdeel daarvan, uit kunnen zien?
Zorg kan anders. Bijvoorbeeld via verdunde ernst. Zo gaat dat in de presentie.