Komt een vrouw bij de dokter. Ze is al jaren patiënt van de oncoloog die spreekuur houdt. Borstkanker maakte dat eerst haar rechterborst, en later ook haar linkerborst werd geamputeerd. De laatste jaren komt ze regelmatig terug voor bloedonderzoek en scans. Vandaag is een blijde dag. De laatste onderzoeken zijn opnieuw gunstig en de dokter verklaart haar beter.
Maar mevrouw is helemaal niet blij als ze hoort dat ze niet meer terug hoeft te komen, niet meer terug mag komen bij de dokter. Ze raakt in paniek: Dat kan niet! Echt niet! Ik word doodongerust als u mij niet elk half jaar controleert. Het is al een keer teruggekomen en dat kan zo weer gebeuren. Ik mag er niet aan denken, echt niet, echt niet. De dokter zwicht en zegt de halfjaarlijkse scans toe. Als de vrouw weg is zegt hij triomfantelijk: Lieve dokter of niet soms?1
Wie zich de presentiebenadering eigen maakt, krijgt keer op keer te horen dat goede zorg draait om ‘aansluiten en afstemmen’. Dat betekent dat je steeds opnieuw en heel secuur moet kijken en luisteren wie er voor je zit, en wat die persoon nodig heeft. Dat kan alleen als je je verdiept in die ander. Anders snap je niet goed wat er op het spel staat.
Deze dokter lijkt misschien lief, maar eigenlijk is het vreemd wat hij doet. Mevrouw is enorm ongerust, maar medisch gezien is ze beter. Doorbehandelen is dan niet lief. Die scan is dan eerder belastend en misplaatst. Omdat ze er blijvend van tot patiënt wordt gemaakt die medisch onderzoek ondergaat. En het is belastend omdat de dokter afkoopt dat hij het gesprek met haar aan moet over haar ongerustheid. Het kost bovendien veel geld: de scan kost al gauw zo’n 1100 euro per jaar, plus nog de consulten en het laboratoriumonderzoek – en dat tot in lengte van jaren.
Zou hij, zoals de presentie voorstelt, in relatie met mevrouw gesproken hebben over haar onzekerheid en wat daartegen gedaan kan worden (anders dan die onzekerheid cultiveren, zoals nu gebeurt), dan zouden de kosten veel lager uitgevallen zijn.
Zorg kan anders. Bijvoorbeeld door niet zozeer lief te zijn, maar door goed aan te sluiten en af te stemmen. Zo gaat dat in de presentie.
