Verslag studiebijeenkomst d.d. 7 april 2017: Presentie leren is onderzoeken (inquiry)

We zijn al jaren met thema’s bezig die moeten bijdragen aan goede, menslievende presentiebeoefening. Zo mikken we op reflectieve, praktisch wijze professionals, we zoeken ruimte voor de menselijke maat in kwaliteitsbewaking, we streven naar present leiding geven, we ontwikkelen leermodules ter bevordering van relationele zorg, we denken mee met de grote transities in zorg en welzijn (leefwereldgerichte wijkteams), etc. Daarbij leggen we consequent het accent op een diepe en brede manier van leren en reflecteren, ver voorbij de inprenting van instrumentele competenties. Maar eigenlijk beperken we onszelf door te zeggen dat het allemaal om leren draait. In feite is onderzoeken het belangrijkste ingrediënt van dat leren: het onderzoeken van alternatieven, van je ervaringen, het onderzoeken hoe de wereld eruit ziet vanuit de positie van de zorgontvanger (exposure), onderzoeken wat je emoties zeggen over misstanden en wat dat moreel betekent, onderzoeken welke begrippen in nieuw beleid gebruikt of juist gemeden worden (bijv. rond kwetsbaarheid), etc. Presentie wordt bevorderd door allerlei leren maar ook door allerlei inquiry: de wil het bekende anders te zien, anders te beleven, anders te snappen, de wil kortom, om onderzoekend, nieuwsgierig, verkennend met de werkelijkheid om te gaan en zo tot een nieuw en beter begrip te komen, een ander motief of een andere waardering. Inquiry is die onderzoekende houding zonder dat je per se een onderzoeker bent en al de bekende onderzoeksdingen gaat doen. Inquiry is de innerlijke aandrang van het willen uitpluizen en begrijpen, niet omdat er een onderzoeksrapport moet komen maar omdat professioneel leren eerder bestaat uit open belangstelling dan uit het gaan volgen van nieuwe regels.

Daarover gaat deze studieochtend: niet over het onderzoek dat (professionele) onderzoekers doen maar over de onderzoekende, belangstellende houding die de basis vormt van de presente professionaliteit. Hoe verbinden we inquiry met leren, welke vormen van inquiry gebruiken we graag en wat word je daar wijzer van? Wat is het verschil tussen gewoon luisteren en onderzoekend luisteren, tussen pogen te begrijpen en belangstellend zijn? Hoe kunnen we die onderzoekende houding bevorderen en tot hoeksteen maken van de presente professional van morgen?