Tijdens de studiebijeenkomst van Stichting Presentie op vrijdag 22 november 2019 ging het over het thema relationeel begrenzen. Werken vanuit nabijheid brengt eigenlijk per definitie met zich mee dat je werkt op en rond grenzen en die onvermijdelijk soms ook overschrijdt. Dat was ons uitgangspunt, dat hebben we onderzocht. En die grensoverschrijdingen gaan gepaard met meer of minder indringende gevolgen. We hebben een pleidooi gehouden voor het uitzoeken van de betekenis van die overschrijdingen in de relatie, door er van te (willen) leren. En niet door het op voorhand af te wijzen en te veroordelen. Zo kan onderzocht en (hopelijk) begrepen worden wat er eigenlijk schuilgaat achter iets wat als grensoverschrijdend is ervaren. Als je dat snapt, dan kán er iets geleerd worden, door en met alle betrokkenen. En dan ontstaat er ook ruimte om relationeel te werken aan herstel van een situatie die schuurt, pijn doet, verwart.

Een van de deelstudies van het onderzoek binnen Zorgbalans (instelling voor ouderen- en verpleeghuiszorg)gaat over de lessen die wij kunnen leren van trainingsacteurs over wat het betekent om (diep) dementerend te zijn. Zij hebben immers de ‘opdracht’ om zich hierin
in te leven. Hoe doen zij dat en welke aanknopingspunten kan dat anderen bieden in het maken van de verbinding met mensen met dementie? Judith Leest, één van de onderzoekers, schreef erover in
het tijdschrift Denkbeeld (tijdschrift voor psychogeriatrie, augustus 2019): Glimp van
een andere wereld.

Lees hier het artikel >>

Op de voorpagina van het jaarverslag 2018 ziet u een still uit
de presentatie van de staf van Stichting Presentie op het sympósion ‘Waarnemen een kunst!?
25 jaar Andries Baart en presentie’ op 17 april 2018.

De Stichting Presentie met haar staf en netwerk vormt als eigen zwerm een plek waar de ontwikkeling van presentie samenkomt, verdiept en versterkt kan worden. Op 17 april 2018, en ook verder in dit jaar, stonden wij stil bij de grote bijdrage van Andries Baart aan dit werk, door onuitputtelijk, gedurende meer dan 25 jaar, steeds weer stem te geven aan presente praktijken.

Ook dit jaar laten we in dit jaarverslag iets zien van al dat gezamenlijke werken.

 

In juni 2018 verscheen een nieuw boek van Andries Baart, geschreven in samenwerking met Jan den Bakker: De ontdekking van kwaliteit. Theorie en praktijk van relationeel zorg geven.

Het boek is het resultaat van een intensieve zoektocht naar kwaliteit in met name de sectoren zorg en welzijn. Over kwaliteit kan vanuit de bedrijfskunde worden nagedacht, of vanuit de filosofie of bijvoorbeeld in operationele termen. Alle drie de manieren van denken hebben hun verdiensten maar ook hun moeilijkheden en beperkingen. Die worden beschreven. Bepleit wordt een kritische reflectie op zorgkwaliteit vanuit zorgethiek en presentie.
Door Baart (deels eerder) geagendeerde thema’s komen in het boek terug: zoals het verschil tussen verantwoorde zorg en goede zorg, het verschil tussen zorgrelatie en relationeel zorg geven, het cultiveren van kwaliteitsbewustzijn en de praktisch wijze professional die verstandigheid boven gehoorzaamheid stelt.

De thema’s komen samen in een ZorgEthisch Model (ZEM) waarmee over kwaliteit systematisch kan worden nagedacht vanuit de opgaven van de zorgontvanger. Het model leent zich voor diverse doeleinden: voor het bespreken van casuïstiek, het inrichten van de organisatie en het nadenken over verantwoording. Het boek geeft voorbeelden en formuleert vragen voor (zelf)onderzoek. Het ZEM is de afgelopen jaren intensief verkend en uitgeprobeerd in een Werkplaats Kwaliteit waarin 15 maatschappelijke organisaties participeerden. Daarnaast is ook volop geëxperimenteerd in allerlei organisaties. De ontwikkeling gaat echter verder. Via een QR-code in het boek kunnen steeds de meest actuele werkbladen worden gedownload.

In het kader van het verschijnen van dit boek werden in 2018 twee masterclasses gewijd aan dit onderwerp. Bekijk hier de presentatie die Andries Baart op 21 juni 2018 gaf ter inleiding op het boek.