De rede die minister-president Rutte niet hield

Dames en Heren,

Alvorens u bij te praten over de nieuwste maatregelen waartoe we vandaag besloten hebben, sta ik graag stil bij twee andere zaken die ons allen aangaan.

Verlies

Als kabinet zien wij de bittere waarheid onder ogen dat er tot op de dag van vandaag in Nederland formeel 5300 mensen (plus mogelijk zo’n 3000 niet geregistreerden) zijn bezweken aan de gevolgen van het coronavirus en dat een veelvoud van hen poogt te herstellen van de aandoening. Het zijn niet alleen afschuwelijke aantallen – vier tot vijf keer zoveel burgers als er zijn omgekomen tijdens de watersnoodramp in Zeeland in 1953 – maar vooral afschuwelijke ervaringen en schrijnend gemis. Ik realiseer me dat onder degenen die nu onze persconferentie op TV volgen er vele tienduizenden en wellicht honderdduizenden zijn die in gedachten verkeren bij wie zij in de voorbije periode hebben verloren: hun moeder, hun kind, hun oom, een nabije buur. We beseffen dat zij met gemengde gevoelens luisteren naar de feestelijke toon waarop we kunnen zeggen dat de strengste maatregelen versoepeld kunnen worden: zij hebben een gevoelig verlies geleden, er is een gat geslagen in hun gezinnen, in hun vriendenkringen en met geen macht ter wereld kan dat goedgemaakt worden. Mede door de maatregelen die wij hebben getroffen zijn ontelbaren in eenzaamheid overleden en begraven. Ik voel pijnlijk hoe onmachtig wij als kabinet hier zijn: voor hen wordt er niets versoepeld en voor hen duurt de lock down voort doordat zij van hun doden houden. Zij betaalden een hoge prijs. Onze gedachten gaan naar hen uit en namens het kabinet wil ik om te beginnen hun sterkte wensen, troost bieden en hun laten weten dat we intens met ze meeleven.

Waar is de kwaliteit van leven?

Andries Baart vraagt zich in een paginagroot artikel in de Volkskrant (27 april 2020) af of kwaliteit van leven wel een bruikbaar begrip is. Wat betekent dat eigenlijk? En is dat hetzelfde als goede zorg? Kan hierover nadenken ons helpen in de heikele discussie die nu gevoerd wordt omtrent bezoek in verpleeghuizen, want welke afwegingen maken we hierbij? Gaat het alleen om gezond blijven of telt iets anders? Geen bezoek voegt schrijnend leed toe en is misschien wel erger dan het risico dat aan bezoek verbonden is. Zou je ook kunnen zeggen: 'Het kan verkeerd aflopen, maar bezoek past in hoe wij wensen te leven en ons verhouden tot onze kwetsbaarheid'?

Lees de prikkelende bijdrage van Andries Baart >>

Kwetsbaar

Twee weken nadat de lockdown is ingegaan word ik ziek. In eerste instantie doe ik mijn klachten af met ‘Ach, ik hoest altijd’ en ‘Het is niet erg genoeg om een dokter mee lastig te vallen’. Maar omdat ik vanwege mijn auto-immuunziekte GPA in de risicogroep val, bel ik uiteindelijk toch maar het ziekenhuis. Ik moet naar de poli komen waar ik negatief test op corona, maar er wordt wel een bacteriële longinfectie geconstateerd. Zie je wel, niks aan de hand: ik mag met een antibioticakuur weer naar huis. Vijf dagen later voel ik me hondsberoerd en word ik alsnog opgenomen in het ziekenhuis. Na een tweede coronatest (weer negatief) word ik binnenstebuiten gekeerd en wordt het vermoeden alsmaar groter dat het om de GPA gaat. Die moet behandeld worden met medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken, maar dan moet wel eerst 100% zeker zijn dat er geen COVID-19 in het spel is. De testen hebben een foutmarge van 2%, nog steeds te risicovol. Dus wordt er een sputumsample naar het lab gestuurd om te kijken of daar virusdeeltjes in voorkomen. In afwachting van de uitslag word ik op een isolatiekamer gelegd, voor het geval het toch het virus is.

Vanaf eind maart geeft Stichting Presentie driemaal per week een impuls tot reflectie in deze ontregelende coronatijd. Voor sommigen een welkom rustpuntje, voor andere misschien een beetje veel. We zijn van plan er voorlopig mee door te gaan, maar lassen de eerste week van de meivakantie een pauze in. We hopen dat velen van u die dagen even tot rust kunnen komen en op kunnen laden. En dat er ruimte kan zijn, zij het op afstand, voor elkaar, voor familie en vrienden.

In de week van 4 mei zijn wij weer van de partij. Dan bieden we ook weer (gratis) online reflectiesessies aan.Wij nodigen u van harte uit om deel te nemen aan zo’n reflectiesessie. Meld je aan en voel je vrij een kwestie in te brengen. De reflectiesessies worden geleid door één van onze stafleden. Er kunnen maximaal zes personen deelnemen per keer.

Op de volgende reflectiesessies kan worden ingetekend:

• Woensdag 6 mei van 13.30-15.00 uur onder leiding van Marije van der Linde
• Dinsdag 12 mei van 15.00-16.00 uur onder leiding van Yvon van Noort
• Maandag 18 mei van 13.00-14.30 uur onder leiding van Jan den Bakker

Meld u aan via Dit e-mailadres is beschermd tegen spambots. U heeft JavaScript nodig om het te kunnen zien. onder vermelding van uw naam, de organisatie waar u werkt en de sessie waarvoor u zich aanmeldt. Wij sturen u dan een link toe waarmee u kunt deelnemen aan de online sessie.

Romans over de pandemie

Ik ben bepaald de enige niet die het is opgevallen: er zijn best veel romans geschreven over pandemieën en hoe je je daarin staande houdt (of niet). Hieronder presenteer ik er enkele, neem mijn eigen smaak daarbij als leidraad en streef dus geen volledigheid of representativiteit na. Science fiction boeken en andere die het me te bont maken, heb ik terzijde gelaten. Ik begin met twee ‘lichte’ boeken en ga dan over op zwaardere en soms ook angstaanjagende boeken – romans, novellen, al dan niet fictieve dagboeken.

In onze presentiescholingen heb ik me er altijd voorstander van getoond dat hoogwaardige colleges en workshops ingebed worden in kunst: films, dans, schilderkunst, documentaires en romans die ons met andere registers tonen waar de colleges over gaan, wat het is om bijvoorbeeld eenzaam of wraakzuchtig te zijn, een goed mens of een machtswellusteling, een waakengel of vechter tegen bureaucratie. Tot begrip komen met de verbeelding, de inleving, de wisseling van perspectief. Fenomenen niet slechts theoretisch of analytisch begrijpen maar ook van binnenuit, door meegesleept te worden. Goede zorgverleners zijn ‘gekwalificeerd’ en óók gevormd. Mijn afscheidscollege, nu twee jaar geleden, stond in het teken van leren kijken naar kunst om een goed waarnemer te worden van mensen en hun wederwaardigheden. Het is steeds dezelfde intuïtie: wie levensgebeurtenissen wil verstaan, moet onderzoeken annex studeren én zich tot de kunst wenden. Dat is dus wat we hier ook doen: ons wenden tot de literaire verbeelding.